Umowa barterowa. Co powinna zawierać i jak ją rozliczyć?
Ogromną zaletą współpracy barterowej jest możliwość nabycia usługi bądź towaru bez konieczności wykładania gotówki. Jednak decydując się na barter, warto wiedzieć, z jakimi formalnościami się wiąże – w tym jak skonstruować umowę barterową oraz jak ją rozliczyć.
Umowa barterowa – co to takiego?
Umowa barterowa jest zapisem zasad, jakimi kierują się obie strony dokonujące barteru. Może dotyczyć zarówno produktów, jak i usług, i być stosowana w różnych branżach. Każda z zawierających ją stron jest jednocześnie sprzedającym i kupującym. Istotą umowy barterowej jest forma zapłaty – nie jest to płatność pieniężna, ale wymiana na towar lub usługę, najczęściej o takiej samej wartości.
Umowy barterowe są w Polsce legalne, jednak nie ma przepisów prawnych, które je regulują – należą one do kategorii umów nienazwanych. Oznacza to, że strony zawierające umowę barterową mają dużą swobodę, muszą trzymać się jedynie ogólnych norm prawa oraz, oczywiście, specyfiki barteru.
Czy umowa barterowa jest obowiązkowa?
Umowa barterowa nie jest obowiązkowa, ale jej spisanie jest korzystne dla obu stron. Przede wszystkim pozwala precyzyjnie określić przedmioty umowy – ilość i wartość świadczonych usług bądź przekazywanych towarów.
Ponadto umowa barterowa to przestrzeń na doprecyzowanie innych kwestii, które w pewnych okolicznościach mogą prowadzić do nieporozumień, a nawet sporów – terminu realizacji, możliwości reklamacji, konsekwencji braku wywiązania się z umowy i tym podobne.
Umowa barterowa ułatwia też ewidencjonowanie transakcji i może zostać użyta w przypadku kontroli podatkowej.
Co powinna zawierać umowa o współpracy barterowej?
Dobrze skonstruowana umowa barterowa powinna zawierać następujące elementy:
- miejsce i data zawarcia,
- dokładne dane firmowe lub osobowe obu stron umowy,
- precyzyjnie określone przedmioty umowy,
- wartości przedmiotów umowy,
- termin wykonania usługi lub dostarczenia towaru,
- warunki odstąpienia od umowy,
- konsekwencje wynikające z niedopełnienia warunków umowy,
- ewentualnie dodatkowe postanowienia (np. sposób dostarczenia towaru, informacje o gwarancji / rękojmi, kwestie przeniesienia autorskich praw majątkowych).
Potwierdzeniem zawarcia umowy barterowej są podpisy obu stron.
Umowa barterowa – księgowanie
Nie ma znaczenia, że barter to transakcje bezgotówkowe – muszą one zostać odpowiednio zaksięgowane. Można zrobić to na kilka sposobów, ale najczęściej obie strony umowy wystawiają faktury sprzedażowe (ponieważ, jak już zostało wspomniane, każda strona umowy barterowej jest jednocześnie sprzedającym i kupującym).
Jak wystawić fakturę do umowy barterowej? Faktura barterowa nie różni się od tradycyjnej faktury VAT i zawiera numer, datę i miejsce wystawienia, dane sprzedawcy i nabywcy, numery NIP, nazwę towaru lub usługi, cenę, ogólną wartość sprzedaży netto, stawkę i kwotę podatku. Jedyną różnicą jest dodatkowa informacja o tym, że rozliczenie nastąpiło za pomocą barteru. Czyli w miejscu, gdzie wybiera się formę płatności, jak gotówka, przelew i inne wybiera się pozycję barter (lub kompensata).
Zgodnie z polskimi przepisami obie strony umowy barterowej za sprzedaż towaru lub wykonanie usługi uzyskują przychód w naturze. Podatek dochodowy jest wyliczany na podstawie wartości sprzedawanego towaru bądź usługi, która to wartość powinna zostać wskazana w umowie barterowej, a także na fakturze dla kontrahenta. Kosztem jest wartość widniejąca na fakturze wystawionej przez drugą stronę. Kiedy obie wartości są takie same, transakcja jest neutralna podatkowo.
Sytuacja komplikuje się, jeśli przedmioty wymiany nie są tej samej wartości i jedna ze stron musi dokonać dopłaty. W takich okolicznościach barter nie zawsze jest opłacalny. Dlatego najlepiej jest umówić się na taką wymianę barterową, w której przedmioty oferowane przez obie strony mają dokładnie taką samą wartość.
Jeśli chodzi o księgowanie sprzedaży towarów kupionych wcześniej w barterze, podatek dochodowy oblicza się na podstawie kwoty uzyskanej ze sprzedaży.Umowa barterowa podlega również opodatkowaniu VAT. Podatek rozlicza się według ogólnych przepisów, a stawka podatku jest uzależniona od przedmiotu transakcji (należy zastosować taką stawkę, jaka wynika z ustawy o podatku VAT). Stawka VAT powinna znaleźć się na fakturach, a faktury zostać uwzględnione w rejestrach VAT zakupów i sprzedaży.
Udostępnij