Barter dawniej i dziś. Historia barteru i jego współczesne zastosowanie
Barter nie jest nowym wynalazkiem – wzajemna wymiana towarów istniała na długo przed wprowadzeniem pieniądza, który wyparł barter. Wciąż jednak bywa stosowany na całym świecie ze względu na swoje liczne zalety. Poznaj historię barteru oraz jego współczesne zastosowanie.
Historia barteru
Przyjmuje się, że barter jest tak stary jak gospodarka. Przed wynalezieniem pieniądza ludzie stosowali handel wymienny, czyli de facto system barterowy. Prawdopodobnie myśliwy wymieniał skóry upolowanej zwierzyny na broń, rolnik – płody ziemi na odzież i tym podobne. Potrzeba handlu zapewne pojawiła się wraz z rozpoczęciem prowadzenia przez ludzkość osiadłego trybu życia, czyli ok. 13000 lat temu.
Wynalezienie pieniądza – co nastąpiło ok. 3000 lat temu – zmieniło sytuację. Monety (i ich wcześniejsze odpowiedniki) ułatwiły handel, ponieważ chcąc dokonać zakupu, łatwiej było wziąć z sobą pełną sakiewkę niż wóz towarów na wymianę. Niektóre towary były bardziej poszukiwane niż inne, dlatego zaczęły stanowić formę uniwersalnej zapłaty. Później ich odpowiednikiem stały się niewielkie przedmioty – takie jak muszelki – pełniące funkcję monet, aż w końcu zaczęto wytwarzać pieniądze z metali szlachetnych.
Przyjmuje się, że pierwszym krajem, w którym zaczęto używać odpowiednika monet, były Chiny, gdzie w XIII w. p.n.e. zrezygnowano z wymiany towaru na inny towar. W świecie zachodnim pierwsze monety pojawiły się w VII w p.n.e. w Lidii – greckiej kolonii. Miały owalny kształt i były wykonane z naturalnie występującego w niektórych rzekach Azji Mniejszej stopu złota i srebra. Fenicjanie i Grecy rozpowszechnili je w basenie Morza Śródziemnego, skąd w końcu trafiły do całej Europy.
Barter w dawnych czasach miał jeszcze jedną wadę – w niektórych sytuacjach trudno było rozróżnić, czy wymiana towaru za towar jest grzecznościową wymianą upominków, czy handlem w pełnym znaczeniu tego słowa. Prowadziło to niekiedy do nieporozumień.
Choć po wynalezieniu pieniądza barter został zmarginalizowany, to nie całkiem o nim zapomniano. Handel wymienny bywa mało praktyczny, ma jednak inne zalety – nie wymaga zaangażowania środków finansowych (rozumianych zarówno jako gotówka, jak i kredyt). Dlatego popularność barteru wzrasta w czasach kryzysów ekonomicznych. Przykładowo system barterowy powrócił na pewien czas w starożytnym Rzymie, kiedy ówczesny pieniądz stracił wartość i wymiana towaru za towar stała się znacznie lepszym rozwiązaniem.
Ponadto z barteru zawsze chętnie korzystały podmioty, które doświadczały problemów z płynnością finansową (co często ma miejsce właśnie w obliczu kryzysów ekonomicznych). Barter był też – i nadal jest – okazją dla małych lub nowo założonych firm na zdobycie klientów.
Barter współcześnie
Popularność wymiany barterowej zmieniała się w czasie, ale ludzkość nigdy nie odeszła całkowicie od tej formy handlu. Współcześnie prognozuje się nawet wzrost znaczenia barteru dla biznesu – w czym pomóc mają nowoczesne technologie, które umożliwiają tworzenie internetowych platform barterowych. Tego rodzaju portale nie tylko ułatwiają znalezienie partnera biznesowego chętnego do barteru, ale też upraszczają przeprowadzenie barteru wielostronnego. Barter wielostronny to wymiana towarów i usług w społeczności barterowej w ramach nie jednej, ale kolejnych rejestrowanych transakcji.
Dlaczego barter jest współcześnie chętnie stosowany przez niektórych przedsiębiorców? Doceniają oni takie jego zalety jak wspomniana wcześniej możliwość zdobycia nowych klientów, ale wiedzą też, że barter to świetny sposób na sprzedaż nadmiarowych towarów (oraz wykorzystania innych aktualnie niewykorzystywanych zasobów firmowych), skuteczne narzędzie marketingowe oraz doskonała okazja do nawiązania nowych relacji biznesowych i budowania sieci kontaktów.
Dzięki temu, że barter nie angażuje środków finansowych, pozwala na większą elastyczność, co w „kiepskich czasach” może ułatwiać biznesom przetrwanie, a w dobrych – rozwijanie innowacyjnych strategii. Coraz częściej mówi się też o tym, że system barterowy może stanowić wsparcie w dążeniu do bardziej zrównoważonej gospodarki.
Barter współcześnie – przykłady
Jak już zostało wcześniej wspomniane, barter to bardzo elastyczna forma handlu, dlatego przyjmuje różne formy. Współcześnie jednym z prawdopodobnie najpopularniejszych przykładów może być współpraca firm z influencerami, w ramach której influencer otrzymuje produkt lub usługę w zamian za reklamę.
Niektóre obiekty hotelowe lub restauracje oferują zakwaterowanie i wyżywienie w zamian za pracę sezonową – dotyczy to najczęściej lokali w atrakcyjnych turystycznie miejscowościach.
Niewielkie firmy i osoby prowadzące jednoosobowe działalności gospodarcze nierzadko wymieniają się usługami – utrzymanie strony internetowej w zamian za usługi z zakresu marketingu, wykonanie sesji zdjęciowej za pobyt w hotelu, kampania reklamowa za zaprojektowanie przestrzeni biurowej i tym podobne.
Również osoby prywatne niekiedy korzystają z możliwości, jakie daje barter, na przykład ucząc języka obcego w zamian za naukę innego. Tego rodzaju wymianę usług ułatwiają banki czasu. Ich członkowie deklarują, jakie usługi są gotowi świadczyć, a koordynatorzy kierują do nich osoby, które ich potrzebują. W banku czasu rynkowa cena danej usługi zazwyczaj nie jest brana pod uwagę, a jednostką rozliczeniową jest 1 godzina.
Za inny przykład zastosowania barteru można uznać też swapy ubrań czy wymiany książek – imprezy, podczas których uczestnicy zamieniają posiadany przez siebie przedmiot danego rodzaju na inny.
Udostępnij